نزهة القلوب، كتابی است درباره هیئت و جغرافیا به زبان فارسی كه حمدالله مستوفی قزوینی آن را در سال 740 ه.ق تألیف و گای لیسترانج آن را تصحیح و تحشیه نموده است. اصل كتاب مشتمل بر یك فاتحه، سه مقاله و یك خاتمه به شرح زیر است: 1)فاتحه خود مشتمل بر یك مقدمه در ذكر ترتیب ابداع افلاك و نجوم و عناصر و ... و یك دیباچه در ذكر ربع مسكون و شرح طول و عرض و صفت اقالیم و وصف اطراف آن. 2)مقاله اول درباره تكوین موالید ثلاثه معادن و نبات و حیوان، مقاله دوم در ذكر انسان و مقاله سوم كه مهم ترین بخش كتاب نیز میباشد (کتاب حاضر) درباره بلدان و ولایات و بقاع است كه خود مشتمل بر چهار قسمت است: الف) در ذكر حرمین شریفین ب) شرح احوال ایران زمین مشتمل بر یك مطلع در شرح تقسیم و طول و عرض و حدود قاصی و قبله بلاد ایران و چگونگی آب و هوا و بنیاد عمارات و مشخصات و صفات ساكنان در بیست باب و یك مخلص در ضبط راهها، نهرها و عیون و اشجار و كوهها و معادن در پنج فصل. پ) ذكر بلادی كه اگرچه جزء ایران نیستند اما حكام ایران آنها را ساختهاند. ت) ذكر عمارات عالیه مشهور كه در دیگر ولایات ربع مسكون است و از معظمات ابنیه. 3) و خاتمه كتاب در ذكر عجایبی است كه در سایر ولایات ربع مسكون است. حمدالله مستوفی مؤلف این کتاب، شاعر، مورخ و جغرافیا نویس ایرانی قرن 8 ه.ق و اهل قزوین بوده است. افراد خاندانش غالباً مستوفیان و متصدیان امور دیوانی بودهاند و او نیز مدتی به عنوان متصدی مالیات قزوین، زنجان، ابهر و طارمین انجام وظیفه میكرده است. از آثار او سه كتاب باقی مانده است: "نزهة القلوب"، "تاریخ گزیده" و "ظفرنامه" كه تاریخ منظومی است به وزن شاهنامه.
شما می توانید با ثبت نظر و امتیاز خود ما را در بهبود محصولات یاری رسانید .